کۆمەڵێك زانیاری دەربارەی قورئانی پیرۆز پ/ لە قورئانی پیرۆزدا ناوی دوو وەرزی ساڵ هاتووە، ئەو وەرزانە کامانەن چەند جار ناویان هاتووە؟
و/ وەرزی زستان و هاوین (ألشِّتاء و الصَّيْف)، یەک جار لە قورئاندا ناویان هاتووە لە ئایەتی ژمارە (٢)ی سورەتی (قُرَيْش). خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ ٢﴾ قُرَيْش.
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّـهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ ٢٠٥﴾ ألبَقَرَة.
تەفسیری ئەو ئایەتە پیرۆزە چیە؟
و/ واتە: هەر کاتێك ئەو جۆرە کەسە پشتی هەڵکردو دەسەڵاتی پەیدا کرد؛ هەوڵ و کۆشش دەدا لە زەویدا تا ئاشوب بەرپا بکاو خراپە بڕوێنێت و کشتوکاڵ لە ناوببات و پاکتاو کردنی ڕەگەزی ئەنجام بدات، بێگومان خودا فەسادو تاوان و خراپەی ناوێت.
پ/ ئەو (سەجدەیە)ی کە لە سورەتی (ألسَّجْدَة)دا هاتووە دەکەوێتە کام ئایەت؟
و/ ئایەتی ژمارە (١٥)، خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ ۩ ١٥﴾ ألسَّجْدَة.
پ/ کام ئایەت لە قورئانی پیرۆزدا لە سەرەتای جوزئی (١٨) هەژدەم دێت؟
و/ ئایەتی ژمارە (١) یەکی سورەتی (ألمؤمِنُون). خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ١﴾ ألمؤمِنُون.
پ/ جوزئی (١٩) نۆزدەمین لە قورئانی پیرۆزدا بە کام ئایەت دەست پێدەکات؟
و/ ئایەتی ژمارە (٢١)ی سورەتی (ألفُرْقَان). خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَىٰ رَبَّنَا ۗ لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا كَبِيرًا ٢١﴾ ألفُرْقَان.
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَقَالَ يَا بَنِيَّ لَا تَدْخُلُوا مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ ۖ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّـهِ مِن شَيْءٍ ۖ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّـهِ ۖ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ ۖ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ ٦٧﴾ يُوسُف.
خودای گەورە لەو ئایەتە پیرۆزەدا ئاماژە بە کێ دەکات؟
و/ پێغەمبەر يَعْقُوب (عَلَيهِ السَّلَام).
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَهَـٰذَا كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَىٰ وَمَنْ حَوْلَهَا ۚ وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ ۖ وَهُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ ٩٢﴾ ألأنْعَام.
{أُمَّ الْقُرَىٰ} کە لەو ئایەتە پیرۆزەدا ئاماژەی پێکراوە مەبەستی کام شارە؟
و/ شاری (مەککە)ی پیرۆز.
پ/ چەند شار لە قورئانی پیرۆزدا ناویان هاتووەو کامانەن؟
و/ (٣) شار:
ـــ مەککە: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَهُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُم بِبَطْنِ مَكَّةَ . . . ٢٤﴾ ألفَتْح.
ـــ مەدینە: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الْأَعْرَابِ أَن يَتَخَلَّفُوا عَن رَّسُولِ اللَّـهِ . . . ١٢٠﴾ ألتَّوْبَة.
ـــ بابل: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿ . . . وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ . . . ١٠٢﴾ ألبَقَرَة.
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿ . . . قَالَتِ امْرَأَتُ الْعَزِيزِ الْآنَ حَصْحَصَ الْحَقُّ . . . ٥١﴾ يُوسُف.
لەو ئایەتە پیرۆزەدا مەبەست لە ﴿حَصْحَصَ الْحَقُّ﴾ چیەو، لە قورئانی پیرۆزدا چەند جار ئاماژە بە وشەی ﴿حَصْحَصَ ﴾ کراوە؟
و/ واتە: ڕاستی ڕوون و ئاشکرابوو، وە لە قورئانی پیرۆزدا یەک جار ئاماژە بەو وشەیە کراوە.
پ/ چیرۆکی (طالوت و جالوت) لە چ سورەتێکی قورئانی پیرۆز باسی لێکراوە؟
و/ سورەتی (ألبَقَرَة).
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿إِنَّ اللَّـهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿٣٣﴾ آلِ عِمران.
لەو ئایەتە پیرۆزەدا مەبەست لە وشەی ﴿وَآلَ عِمْرَانَ﴾ چیە؟
و/ پێغەمبەر عیسی (عَلَيهِ السَّلَام) و خاتوو مَريَم ــ ی کچی عمران (خاو خێزانی عیمران).
پ/ چەند جار وشەی {رَمَضَانَ} لە قورئانی پیرۆزدا هاتووە؟
و/ (١) یەك جار. خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ . . . ١٨٥﴾ ألبَقَرة.
پ/ سورەتی (ألعَنْكَبُوت) لە کاتی دابەزینیدا لە نێوان سورەتەکانی قورئانی پیرۆز لە ڕیزبەندی چەندەم دێت و لە دوای کام سورەت دابەزیوە؟
و/ (٨٥) هەشتاو پێنجەمین سورەتەو لە دوای سورەتی (ألرُّوم) دابەزیوە.
پ/ جوزئی (٥) پێنج لە قورئانی پیرۆز بە کام ئایەت دەست پێدەکات؟
و/ بە ئایەتی (٢٤)ی سورەتی (ألنِّسَاء) دەست پێدەکات. خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ . . . ٢٤﴾ ألنِّسَاء.
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّـهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَـٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ ٦﴾ لُقمان.
خودای گەورە ئەو ئایەتە پیرۆزەی لە بارەی کێ دابەزاندووەو، هۆی دابەزینی چی بوو؟
و/ ئەو ئایەتە پیرۆزە سەبارەت بە نەزری کوڕی حارث (النضر بن الحارث) دابەزی، چونکە دەچوو ئافرەتی گۆرانیبێژی دەهێناو، کاتێ بیستبای فڵانێک دەیەوێت موسڵمان ببێت، خێرا دەچوو دەستی دەگرت و دەیبرد بۆ لای ژنە گۆرانیبێژەکە و پێ‌ی دەگوت: دەسا هەر ئێستا پێکی شەرابی بۆ تێکەو بە ئارەزووی خۆیشی گۆرانی بۆ بڵێ، پاشان پێ‌ی دەگوت: ئەمە لەو نوێژوو ڕۆژووەی (موحەممەد) بۆ ئێوەی هێناوە باشترە! هەر ئەو بوو دەچوو (شانامە)و ئەو جۆرە کتێبانەی دەکڕی بە مەبەستی گومڕاکردنی خەڵکی و دەیگوت: ئەگەر (موحەممەد) داستانی (عاد) و (ثەمود) بۆ ئێوە باس دەکا، منیش داستانی (ڕۆستەم) و (ئەسفەندیار) و پاشاکانی ئیرانتان بۆ باس دەکەم .... (مختصر تفسیر الطبري)، و (اسباب النزول للسیوطي).
پ/ ناوی چەند کانزا (معدن) لە قورئانی پیرۆزدا هاتووە؟
و/ (٤) چار کانزا:
١ــ مس (النحاس)، (١) یەک جار ناوی هاتووە، ئایەتی (٣٥)ى سورەتی (ألرَّحمَن).
٢ــ زیو (الفضة)، (٦) شەش جار: ئایەتی (١٤)ى سورەتی (آلِ عِمران) ــ ئایەتی (٣٤)ى سورەتی (ألتَّوْبَة) ــ ئایەتی (١٥، ١٦، ٢٣)ی سورەتی (ألإنْسَان).
٣ــ زێڕ (الذهب)، (٨) هەشت جار: ئایەتی (١٤، ٩١)ى سورەتی (آلِ عِمران) ــ ئایەتی (٣٤)ى سورەتی (ألتَّوْبَة) ــ ئایەتی (٣١)ى سورەتی (ألكَهْف)
ـــ ئایەتی (٢٣)ى سورەتی (ألحَجّ) ـــ ئایەتی (٣) سورەتی (فَاطِر) ـــ ئایەتی (٥٣، ٧١)ى سورەتی (ألزُّخْرُف).
٤ـــ ئاسن (الحدید)، (٥)پێنج جار: ئایەتی (٥٠)ى سورەتی (ألإسْرَاء) ـــ ئایەتی (٩٦)ى سورەتی (ألكَهْف) ــ ئایەتی (٢١)ى سورەتی (ألحَجّ) ــ ئایەتی
(١٠)ى سورەتی (سَبَأ) ــ ئایەتی (٢٥)ى سورەتی (ألحَدِيد).
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي عَاقِرٌ ۖ قَالَ كَذَٰلِكَ اللَّـهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ٤٠﴾ آلِ عِمْرَان.
لەو ئایەتە پیرۆزەدا مەبەست لە وشەی ﴿عَاقِرٌ﴾ چیە؟
و/ نەزۆك، ئەوەی منداڵی نابێت.
پ/ خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّـهِ ۖ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّـهِ آمَنَّا بِاللَّـهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ٥٢﴾ آلِ عِمْرَان.
لەو ئایەتە پیرۆزەدا مەبەست لە وشەی ﴿الْحَوَارِيُّونَ﴾ چیە؟
و/ هاوەڵانی پێغەمبەر عیسی (عَلَيهِ السَّلَام).
پ/ لە قورئانی پیرۆزدا کام ئایەت لە سەرەتی جوزئی (٢٢) بیست و دووەم دێت؟
و/ ئایەتی (٣١)ى سورەتی (ألأحزاب). خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَمَن يَقْنُتْ مِنكُنَّ لِلَّـهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُّؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا ٣١﴾ ألأحزاب.
پ/ لە قورئانی پیرۆزدا کام سورەت بە سورەتی (ألدِّين) ناسراوە؟
و/ سورەتی (ألفَاتِحَة).
پ/ لە قورئانی پیرۆزدا ناوی چەند جۆر لە شەرابی دۆزەخی‌یەکان هاتووە؟
و/ (٤) چار جۆر:
١ـــ ألحَمِيم: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿ . . . وَسُقُوا مَاءً حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ ١٥﴾ مُحَمّد.
٢ـــ الغَسَّـاق: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿هَـٰذَا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَغَسَّاقٌ ٥٧﴾ ص.
٣ــ الصَّدِيد: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿مِّن وَرَائِهِ جَهَنَّمُ وَيُسْقَىٰ مِن مَّاءٍ صَدِيدٍ ١٦﴾ إبْرَاهِيم.
٤ــ المُهْل: خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿ . . . وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا ٢٩﴾ ألكَهْف.
پ/ لە قورئانی پیرۆزدا ناوی چەند میوە هاتووەو کامانەن؟
و/ (٦) میوە:
١ــ هەنجیر (التِّين): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ ١﴾ ألتِّين.
٢ــ زەیتون (الزَّيْتُون): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ ١﴾ ألتِّين.
٣ــ هەنار (الرُّمَّان): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿فِيهِمَا فَاكِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ ٦٨﴾ ألرَّحمَن.
٤ــ ترێ (العِنَب): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ٢٧ وَعِنَبًا وَقَضْبًا ٢٨﴾ عَبَسَ.
٥ــ مۆز (المَوْز): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ ٢٩﴾ ألوَاقِعَة.
٦ــ خورما (الرُّطَب): خودای گەورە دەفەرموێ:
﴿وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَبًا جَنِيًّا ٢٥﴾ مَريَم.
پ/ کام سورەت بووە هۆی ئیسلام بوونی پێشەوا عومەری کوڕی خەطاب (رَضِيَ اللهُ عَنهُ)؟
و/ سورەتی (طه).